Đặc điểm vi rút Lyssavirus gây bệnh dại là gì?

Bệnh dại do vi rút Lyssavirus thuộc giống Lyssavirus, họ Rhabdoviridae gây ra, chúng lây truyền từ động vật sang con người. Bệnh dại do vi rút Lyssavirus cổ điển gây ra sẽ có tỷ lệ tử vong gần như 100% đối với con người.

Đặc điểm vi rút Lyssavirus gây bệnh dại là gì?

1. Bệnh dại là gì?

Giảng viên Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho biết: Bệnh dại là bệnh thường gặp và gây ra bởi vi rút Lyssavirus, lây truyền từ động vật sang người thông qua chất tiết, chất tiết thường là nước bọt nhiễm vi rút Lyssavirus. Có hai thể lâm sàng bệnh dại là thể điên cuồng cùng với thể dại bại liệt. Trong đó, thể điên cuồng là thể phổ biến nhất hiện nay. Hầu hết một số tình huống phơi nhiễm với bệnh dại đều thông qua vết cắn, vết liếm của con vật mắc bệnh dại. Đôi khi, có trường hợp mắc bệnh dại do hít phải khí dung hoặc ghép tổ chức mới bị nhiễm vi rút Lyssavirus. Người bị bệnh dại nếu không kịp thời tiêm vaccine phòng bệnh sẽ có nguy cơ tử vong rất cao.

Ở người, triệu chứng đầu tiên của bệnh dại là một hội chứng nhiễm trùng bình thường. Sau đó, người bệnh bị rối loạn cảm giác ở xung quanh vết thương (đau hoặc ngứa ở vết cắn). Bệnh nhân có thể có triệu chứng sốt, mệt mỏi, đau đầu, lo sợ, sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng. Những dấu hiệu viêm não gồm tính tình hung tợn, ảo giác, co giật, động kinh và hôn mê. Người bệnh tử vong trong vòng 3 – 4 ngày do ngừng thở bởi một cơn co thắt hoặc liệt cơ hô hấp. Ở người bị động vật dại cắn có được tiêm vaccine ngừa dại nhưng tiêm muộn thì triệu chứng không đầy đủ và không điển hình, có thể bị liệt dần dần từ chân trở lên, khi liệt tới những cơ hô hấp thì tử vong.

Ở động vật, triệu chứng của bệnh dại là viêm não. Chó, mèo bị dại thường bỏ ăn, cắn chủ nhà. Sau đó, bệnh chuyển sang thời kỳ toàn phát với triệu chứng một trong hai thể: Thể cuồng (chạy rông, cào bới đất, cắn người, cắn những con vật khác) hoặc thể liệt (bị liệt nằm im một chỗ)

2. Đặc điểm của vi rút Lyssavirus

2.1 Vi rút Lyssavirus sống được trong điều kiện nào?

Giảng viên Cao đẳng Xét nghiệm cho biết: Virus Lyssavirus (Rhabdovirus) gây bệnh dại ở động vật và người là loại vi rút thuộc giống Lyssavirus, họ Rhabdoviridae. vi rút Lyssavirus có hình quả trứng hoặc hình viên đạn (một đầu tròn, một đầu dẹt), chiều dài trung bình 100-300 nm, đường kính 70-80 nm. Bộ gen di truyền của vi rút Lyssavirus là ARN.

2.2 Khả năng gây bệnh của vi rút Lyssavirus

Đường lây: vi rút Lyssavirus thường đi từ nước bọt của động vật gây bệnh hoặc người bị bệnh vào động vật và người khác qua vết cắn, đôi khi là vết cào xước có dính nước bọt hoặc qua vết liếm của động vật lên vùng da bị trầy xước. Ngoài ra, vi rút Lyssavirus có thể lây truyền từ người sang người thông qua việc cấy ghép giác mạc hoặc những nội tạng khác (hiếm gặp).

Vi rút Lyssavirus gây bệnh dại ở người

Đường đi của vi rút trong cơ thể: Từ vết cắn, vi rút Lyssavirus phát triển từ lớp trong cùng cả mô dưới da hoặc từ cơ bắp tiến vào những dây thần kinh ngoại biên. vi rút tiếp tục di chuyển dọc theo những dây thần kinh lên não, gây tổn thương cho tế bào thần kinh ở vùng sừng Amon, ở hành tủy. Tốc độ di chuyển của vi rút ước tính là 12- 24mm/ngày. Từ hệ thần kinh trung ương, vi rút Lyssavirus đi theo dây thần kinh tới tuyến nước bọt, gây ô nhiễm tuyến nước bọt, dịch não tủy, giác mạc, những tuyến nhầy ở mũi và da. Người bị nhiễm vi rút Lyssavirus có những thay đổi hành vi và triệu chứng lâm sàng khi vi rút bắt đầu xâm nhập não bộ.

Thời kỳ ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh dại ở người thường kéo dài trong khoảng 2 – 8 tuần. Đôi khi, có người ủ bệnh chỉ trong thời gian ngắn (10 ngày) hoặc thời gian rất dài (1 – 2 năm). Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào những yếu tố gồm: Số lượng vi rút xâm nhập cơ thể, sự nặng – nhẹ của vết thương, khoảng cách từ vết thương đến não bộ. Vết thương càng nặng, càng gần hệ thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.

 Nguồn: benhhoc.edu.vn