Mẫu đơn trong y học cổ truyền được thu hoạch sau khi được trồng từ 3-5 năm. Rễ mẫu đơn sau khi sấy hoặc phơi khô sẽ được bào chế thành thuốc và chúng được gọi là mẫu đơn bì.
Mẫu đơn bì được sử dụng trong nhiều bài thuốc trị bệnh
Các nghiên cứu cho thấy, mẫu đơn bì chứa hoạt chất paeoniflorin có tác dụng c chống viêm, chống co thắt cơ trơn, chống thấp khớp, hạ sốt, an thần, chống loét dạ dày, chống dị ứng, giảm đau, và chống co giật.
Thầy thuốc YHCT Hữu Định – giảng viên Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết, mẫu đơn bì còn có tác dụng gây giãn mạch vành và mạch ở cơ chân, ức chế sự đông máu rải rác trong mạch, ức chế sự ngưng tập tiểu cầu, gây hạ huyết áp, và bảo vệ gan chống tác dụng độc hại gan của hóa chất trong thực nghiệm trên động vật.
Bài thuốc điều trị bệnh từ mẫu đơn bì
Trong y học cổ truyền Việt Nam, mẫu đơn bì được dùng làm thuốc trấn kinh, giảm đau, chữa nóng âm ỉ kéo dài, sốt về chiều và đêm, không có mồ hôi, hoặc đơn sưng, huyết ứ phát sốt, nhức đầu, đau lưng, đau khớp, đau kinh, kinh nguyệt không đều và bệnh phụ khoa sau khi đẻ. Ngày dùng 6 – 12g, dạng thuốc sắc.
Điều trị viêm gan siêu vi khuẩn cấp tính: mẫu đơn bì 16g, nhân trần 40g, thăng ma 12g, sinh địa 24g, chi tử 16g, hoàng liên 12g, huyền sâm 12g, đan sâm 12g, thạch hộc 12g. Sắc uống ngày một thang.
Điều trị đau nhức do máu kém lưu thông, gây thiếu máu: mẫu đơn bì 100g; ngọc trúc, hoài sơn, đan sâm, hà thủ ô đỏ, mỗi vị 200g; đương quy 1.000g; bạch linh, trạch tả, mạch môn, mỗi vị 100g; chỉ thực, thanh bì, thù nhục mỗi vị 50g. Tất cả các vị đem tán bột làm hoàn mỗi viên nặng 5g. Ngày uống 4 – 6g.
Điều trị suy nhược thần kinh: mẫu đơn bì 8g; hoài sơn 12g, câu đằng 12g, kỷ tử 12g, thục địa 12g, mạch môn 12g, sa sâm 12g; cúc hoa 8g, phục linh 8g, táo nhân 8g, sơn thù 8g, trạch tả 8g, bá tử nhân 8g. Sắc uống ngày một thang.
Mẫu đơn bì mang nhiều tác dụng điều trị bệnh
Điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng: mẫu đơn bì 8g, thanh bì 8g, bạch thược 12g, chi tử 8g, hoàng liên 8g, trần bì 6g, bối mẫu 8g, trạch tả 8g, ngô thù 4g. Sắc uống ngày một thang.
Điều trị xơ gan cổ trướng: mẫu đơn bì 8g, thục địa 12g, hoài sơn 12g, rễ cỏ tranh 20g, bạch truật 12g, trạch tả 8g, phục linh 8g, địa cốt bì 12g, sơn thù 8g, đương quy 8g. Sắc uống ngày một thang.
Điều trị viêm tắc động mạch: mẫu đơn bì 12g, kim ngân hoa 16g, xích thược 16g, cam thảo 20g, đương quy 20g, qua lâu nhân 16g, ngưu tất 16g, huyền sâm 12g, đan sâm 12g, đào nhân 12g, chỉ xác 8g, binh lang 8g. Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.
Điều trị đái tháo đường: mẫu đơn bì 12g, kỷ tử 12g, thục địa 20g, hoài sơn 20g, thạch hộc 12g, sa sâm 8g, sơn thù 8g, thiên hoa phấn 8g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần.
Điều trị rong huyết: mẫu đơn bì 12g; địa du, a giao, sinh địa, huyết dụ, bạch thược, mỗi vị 12g; hoa cây cỏ nến (bồ hoàng) sao đen 20g. Sắc uống ngày một thang.
Điều trị đau bụng kinh: mẫu đơn bì, huyền hồ sách, đào nhân, hồng hoa, hương phụ, mỗi vị 8g, cam thảo 4g, mộc hương 6g. Sắc uống trong ngày.
Điều trị sưng vú, đơn độc sưng tấy, viêm tinh hoàn: mẫu đơn bì, cam thảo dây, đơn châu chấu, đơn đỏ, huyết giác, chó đẻ răng cưa, ngưu tất, mộc thông, huyền sâm, mạch môn, hoàng đằng, chi tử mỗi vị 12g. Sắc uống ngày một thang chia 2 lần.
Những bài thuốc y học cổ truyền trên mang tính chất tham khảo và không thể thay thế cho lời khuyên của bác sĩ, thầy thuốc. Vì vậy bạn nên thường xuyên khám sức khỏe và uống thuốc theo chỉ dẫn của thầy thuốc có chuyên môn.
Nguồn: Hoàng Tuấn Linh – benhhoc.edu.vn
