Nhiều quốc gia trên thế giới đang áp dụng các chính sách kiểm soát thuốc lá dựa trên bằng chứng khoa học và theo hướng dẫn của Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá. Qua đó giúp giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trên toàn cầu, đồng nghĩa với việc cứu sống hàng triệu người khỏi bệnh tật và tử vong sớm do hút thuốc lá.
Ngày càng nhiều các tổ chức, cá nhân tích cực hưởng ứng phong trào xây dựng môi trường không khói thuốc.
Kết quả phòng chống tác hại của thuốc lá trên toàn thế giới được đánh giá là một trong những thành tựu nổi bật của lĩnh vực y tế công cộng. Khoảng 5,6 tỷ người (71% dân số thế giới) đang được bảo vệ bởi ít nhất một chính sách kiểm soát thuốc lá theo Công ước Khung về Kiểm soát thuốc lá (FCTC). Các tổ chức quốc tế uy tín đã đóng góp tích cực, sáng tạo và bền bỉ trong hợp tác với các quốc gia để thực thi các can thiệp hiệu quả.
Tại hội nghị toàn cầu phòng chống tác hại của thuốc lá, các đại biểu đều nhất trí cho rằng dù đã đạt được nhiều tiến bộ, công tác kiểm soát thuốc lá vẫn còn nhiều việc cần thúc đẩy. Việc áp dụng các chính sách y tế công cộng vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Ở một số quốc gia, ngành công nghiệp thuốc lá đã sử dụng nhiều hình thức tiếp thị tinh vi như quảng bá trên mạng xã hội, sản phẩm có hương vị hấp dẫn và định vị thương hiệu nhằm thu hút giới trẻ – đặc biệt tại khu vực gần trường học.
Đầu tư vào kiểm soát thuốc lá mang lại lợi ích rõ rệt: Bảo vệ sức khỏe, giảm chi phí y tế, tăng thu ngân sách từ thuế thuốc lá và nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng. Trong bối cảnh ngân sách y tế eo hẹp, đây là giải pháp hợp lý, bền vững – điều kiện tiên quyết là cần có quyết tâm chính trị và sự phối hợp liên ngành mạnh mẽ.
Tại nước ta, với sự chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đạt được nhiều kết quả nổi bật. Chia sẻ bài học kinh nghiệm với bạn bè quốc tế, bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho rằng, sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong công cuộc phòng chống tác hại của thuốc lá là một trong những yếu tố quan trọng.
Việt Nam đã ban hành Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá (năm 2012) và thành lập Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (năm 2013). Quỹ được hình thành từ đóng góp bắt buộc của các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu thuốc lá.
Bên cạnh cơ chế tài chính, mô hình quản lý Quỹ cũng được đánh giá cao nhờ tính đa ngành, minh bạch và dựa trên bằng chứng. Quỹ do Bộ Y tế chủ trì và có sự tham gia của nhiều bộ, ngành, hoạt động theo nguyên tắc cấp kinh phí dựa trên kết quả đầu ra. Các quy trình lựa chọn, lập kế hoạch, giám sát và đánh giá đều được thực hiện công khai, khoa học, với các chương trình được xây dựng và triển khai dựa trên dữ liệu tin cậy và bằng chứng thực tiễn.
Nhờ đó, tỷ lệ hút thuốc ở người trưởng thành giảm từ 23,8% (năm 2010) xuống 20,8% (năm 2021); tỷ lệ tiếp xúc với khói thuốc thụ động cũng giảm mạnh, từ 73,1% năm 2010 xuống 45,6% năm 2021; tháng 11/2024, Quốc hội thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15 quy định “Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025”.
Tháng 6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), bao gồm việc áp dụng hệ thống thuế tiêu thụ đặc biệt hỗn hợp từ năm 2027, với lộ trình tăng thuế thuốc lá liên tục đến năm 2031 với mục tiêu giúp giảm tỷ lệ sử dụng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Đại diện Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam khẳng định, bằng chứng từ khắp nơi trên thế giới cho thấy can thiệp hiệu quả và ít chi phí nhất để giảm sử dụng thuốc lá chính là thông qua tăng thuế và giá. Thuế cao hơn và do đó giá cao hơn sẽ khuyến khích những người hút thuốc bỏ thuốc lá và ngăn ngừa những người trẻ tuổi bắt đầu.
Thuế thuốc lá giống như một loại vaccine chống lại tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe của thanh thiếu niên bằng cách ngăn chặn họ bắt đầu hút thuốc, chúng ta đang giúp bảo vệ họ khỏi những rủi ro của việc sử dụng thuốc lá suốt đời. Cải cách thuế sẽ đạt được lợi ích cùng thắng bằng cách giảm tiêu thụ thuốc lá và do đó giảm các tác hại từ thuốc lá đối với sức khỏe người dân, đồng thời giúp tăng nguồn thu ngân sách từ thuế thuốc lá để đầu tư cho các ưu tiên chính của Chính phủ.
Một trong những mục tiêu được Nghị quyết số 72/NQ-TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân nêu rõ là đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình.
Triển khai miễn viện phí toàn dân sẽ giúp người dân dễ dàng tiếp cận dịch vụ khám, chữa bệnh.
Hiện Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng Đề án để triển khai chính sách nhân văn này từ năm 2026.
Trao đổi thông tin với báo chí, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Nghị quyết số 72-NQ/TW tiếp tục thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe người dân, hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, nơi mọi người đều được chăm sóc y tế, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh; đồng thời nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội. Một trong những nội dung trọng tâm của Nghị quyết số 72-NQ/TW là đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển chính sách bảo hiểm y tế bền vững, hiệu quả, làm cơ sở tiến tới miễn viện phí cho người dân.
Miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân được thực hiện thông qua bảo hiểm y tế và bắt đầu triển khai từ năm 2026 và đạt mục tiêu vào năm 2030 là một chủ trương nhân văn, thể hiện tính ưu việt của chế độ, có ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc. Chính sách này sẽ giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí y tế, đồng thời khẳng định rõ quan điểm: người dân là trung tâm và được ưu tiên hàng đầu trong xây dựng, thực hiện các chính sách bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe. Do đó, Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng các nội dung liên quan đề án.
Chính sách miễn viện phí dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế và được thực hiện theo lộ trình. Nhà nước và quỹ bảo hiểm y tế sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, qua đó giảm đáng kể gánh nặng tài chính cho người dân – trước hết là nhóm chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng ưu tiên khác.
Đối với dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản, người bệnh vẫn phải tự chi trả nhằm nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý và tiết kiệm chi phí. Chính sách miễn viện phí vì vậy phải gắn chặt với mục tiêu bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân. Mọi người đều cần tham gia bảo hiểm y tế để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện hỗ trợ người nghèo, người khỏe giúp người yếu, cùng với sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, để khi không may mắc bệnh người dân không phải trả thêm chi phí. Về phạm vi quyền lợi, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm một lần và lập sổ sức khỏe điện tử, quản lý bệnh tật theo vòng đời.
Chính sách này bắt đầu triển khai từ năm 2026, từng bước thực hiện tăng tỷ lệ, mức thanh toán, chi cho phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị sớm một số bệnh và đối tượng ưu tiên theo lộ trình từ Quỹ Bảo hiểm y tế để giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh, phù hợp với việc tăng mức đóng bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật từ năm 2027. Ngân sách nhà nước và Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả cho một số dịch vụ phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc theo yêu cầu chuyên môn tại cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu, cơ bản theo lộ trình phù hợp nhằm ngăn ngừa bệnh tật, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong, tiết kiệm chi phí điều trị cho người dân. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mọi người dân được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, cơ bản mà không phải lo lắng về tài chính.
Tại Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai bốn nghị quyết của Bộ Chính trị ngày 16/9, trong báo cáo chuyên đề về Nghị quyết số 72-NQ/TW, Phó Thủ tướng Lê Thành Long khẳng định Chính phủ đã tính toán kỹ, đủ khả năng cân đối ngân sách để thực hiện lộ trình miễn viện phí cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế. Kinh phí khám sức khỏe định kỳ cho khoảng 100 triệu dân ước tính 30.000 tỷ đồng, trong đó người sử dụng lao động chi khoảng 5.000 tỷ đồng, phần còn lại do ngân sách chi trả. Phó Thủ tướng cũng khẳng định Nhà nước đủ khả năng cân đối trong giai đoạn đầu và có giải pháp lâu dài.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cũng lưu ý, Nghị quyết không đặt mục tiêu “miễn phí tuyệt đối”, mà hướng đến giảm tối đa chi phí đồng chi trả của người dân, tăng độ bao phủ bảo hiểm y tế, giảm tử vong do phát hiện bệnh muộn và xây dựng hệ thống y tế công bằng, bình đẳng, hiệu quả, bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau; bảo đảm mọi người dân đều có quyền tiếp cận dịch vụ y tế mà không phải lo lắng về chi phí.
Chia sẻ về chủ trương miễn viện phí toàn dân, đại diện các cơ sở y tế đều cho rằng, đây có thể coi là một “tuyên ngôn” về chiến lược chăm sóc sức khỏe nhân dân, chuyển từ bị động chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh và phát hiện sớm bệnh tật – một định hướng có ý nghĩa to lớn. Thực hiện được điều này sẽ là một bước tiến quan trọng trong công tác an sinh xã hội. Với sự quyết tâm của toàn Đảng, toàn dân, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và một lộ trình bài bản, chủ trương này sẽ được thực hiện thành công, mang lại lợi ích thiết thực cho mọi người dân.
Tiến sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết các đơn vị liên quan đang tập trung xây dựng đề án trong đó quy định rõ nội dung cũng như danh mục xét nghiệm và cận lâm sàng cần thiết. Mục tiêu là thiết kế gói khám hiệu quả, tiết kiệm chi phí nhưng vẫn bảo đảm chất lượng, đồng thời tạo điều kiện để mọi người dân đều có cơ hội kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Để nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, Bộ Y tế cũng sẽ đầu tư đồng bộ về nhân lực, cơ sở vật chất và trang thiết bị cho y tế cơ sở.
Theo thống kê của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam, bình quân Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả từ 87 đến 89% tổng chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và người tham gia có trách nhiệm đồng chi trả 11-13%. Như vậy, nếu thực hiện được việc miễn viện phí sẽ góp phần xóa bỏ gánh nặng tài chính, giúp người dân được tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản.
Như vậy, việc thực hiện miễn viện phí toàn dân là bước ngoặt quan trọng, tạo sự thay đổi từ chữa bệnh sang chăm sóc ban đầu; đồng thời khẳng định quyết tâm của Chính phủ trong việc nâng cao chất lượng sống của nhân dân, vì một Việt Nam khỏe mạnh, văn minh và thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.
Ngày 16/10/2025, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) tổ chức khởi động Hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và hoạt động khám bệnh để hướng tới xây dựng cơ sở dữ liệu và công cụ quản lý người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Cục Quản lý khám, chữa bệnh khởi động Hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và hoạt động khám bệnh, chữa bệnh
Chia sẻ tại lễ khởi động, Tiến sĩ Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh cho biết: Dự án xây dựng, cập nhật Hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và hoạt động khám bệnh góp phần thực hiện nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu và công cụ quản lý người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh theo quy định tại Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ ngày 1/4/2025, kế hoạch số 02-KH/BCĐTW ngày 19/6/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và quy định tại Quyết định số 463/QĐ-BYT ngày 18/3/2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt kế hoạch triển khai thực hiện đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022- 2025, tầm nhìn đến năm 2030 của Bộ Y tế.
TS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh, Bộ Y tế thông tin tại chương trình
Hệ thống quản lý quốc gia về hành nghề và hoạt động khám bệnh, chữa bệnh có 4 tính năng chính: Theo dõi toàn bộ quá trình từ đào tạo, cấp phép đến quản lý hành nghề liên tục; Quản lý cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, từ khi cấp phép hoạt động, điều chỉnh thông tin, dừng hoạt động; Kết nối các thủ tục hành chính với Cổng dịch vụ công của Bộ Y tế, dịch vụ công quốc gia và các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác, đảm bảo dữ liệu được đồng bộ và liên thông giữa các đơn vị; Cung cấp các báo cáo chuyên sâu và theo dõi các chỉ số về nhân lực, tình trạng cấp phép, và hiệu suất xử lý hồ sơ theo thời gian thực.
Dự kiến, đến cuối năm 2025, khoảng 850.000 người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh trên cả nước sẽ được quản lý hành nghề tập trung; dự kiến căn cước công dân cũng sẽ là giấy phép hành nghề của mỗi cá nhân.
Hệ thống được phát triển với mục tiêu triển khai nhiệm vụ xây dựng cơ sở dữ liệu và công cụ quản lý người hành nghề cũng như cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Sau khi hoàn thiện, hệ thống sẽ đóng góp quan trọng trong công tác quản lý Nhà nước về hành nghề nói riêng cũng như hoạt động khám bệnh, chữa bệnh nói chung.
Dự thảo Chương trình hành động của Ban chấp hành Trung ương Đảng thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng nêu lên một số nhiệm vụ trong giai đoạn 2026-2030 về “Quản lý phát triển xã hội bền vững; bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, chăm lo đời sống nhân dân”.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trong chuyến khảo sát tại tỉnh Nghệ An
Thông tin bao gồm:
– Xây dựng, triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển.
– Tổ chức lại và nâng cao năng lực của hệ thống y tế cơ sở, y tế dự phòng bảo đảm mọi người dân được tiếp cận thuận lợi và sử dụng hiệu quả các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu.
– Xây dựng, phát triển một số cơ sở khám bệnh, chữa bệnh ngang tầm khu vực và quốc tế; hình thành, phát triển các trung tâm y tế chuyên sâu hiện đại.
– Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về y tế, sổ sức khỏe điện tử của người dân.
– Hiện đại hóa và nâng cao chất lượng công tác dự báo cung – cầu, quản lý lao động, việc làm và giao dịch việc làm dựa trên nền tảng số.
Công tác khám, chữa bệnh cho người dân luôn được quan tâm, chú trọng
Dự thảo cũng nêu lên 27 mục tiêu chủ yếu về phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2026-2030, trong đó ngành Y tế được giao 5 mục tiêu:
1-Tuổi thọ trung bình tính từ lúc sinh (tuổi): Xấp xỉ 75,5
2-Thời gian sống khỏe (năm): 68
3-Số bác sĩ/vạn dân (người): 19
4-Tỷ lệ người dân được hưởng chính sách khám sức khỏe hằng năm: 100%
5- Tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế toàn dân (%): > 95%
Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng nêu mục tiêu: Xây dựng hệ thống y tế công bằng, chất lượng, hiệu quả, bền vững; tập trung nâng cao chất lượng và kỹ năng trong công tác phòng bệnh, khám, chữa bệnh, kiểm soát tốt dịch bệnh.
Làm chủ nhiều công nghệ, kỹ thuật y học tiên tiến
Dự thảo các văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng đang được lấy ý kiến nhân dân trong vòng 1 tháng (từ ngày 15/10 – 15/11/2025).
Tại phần đánh giá việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và cơ đồ của đất nước sau 40 năm đổi mới trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng nêu rõ, trong nhiệm kỳ qua, việc phát triển văn hóa, con người và xã hội đạt kết quả rất quan trọng, nhiều mặt tiến bộ; an sinh xã hội và đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao.
Chụp chiếu hình ảnh cho bệnh nhân tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh, BV Thanh Nhàn (Hà Nội). Ảnh: Thế Đại.
Trong đó, hệ thống y tế và công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân có bước phát triển tích cực, chất lượng được nâng lên, kiểm soát tốt các loại dịch bệnh, làm chủ nhiều công nghệ, kỹ thuật y học tiên tiến.
Đã chú trọng thực hiện chế độ thông tuyến khám, chữa bệnh theo bảo hiểm y tế. Y tế tư nhân tiếp tục phát triển. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế tăng từ 90,9% năm 2020 lên 95,2% năm 2025. Tuổi thọ và chỉ số sức khoẻ người dân bình quân của cả nước được cải thiện; năm 2025, tuổi thọ trung bình tính từ lúc sinh là 74,8 năm, số năm sống khoẻ khoảng 67 năm.
Đến năm 2030 cơ bản miễn viện phí toàn dân
Đặc biệt, Dự thảo Báo cáo chính trị cũng nêu lên mục tiêu cho giai đoạn mới, trong đó nhấn mạnh việc bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, phúc lợi xã hội, an ninh xã hội và an ninh con người.
Xây dựng hệ thống an sinh xã hội đa tầng, hiện đại, thích ứng linh hoạt theo vòng đời và bao phủ toàn dân, toàn diện; lấy con người là trung tâm, nâng cao phúc lợi xã hội toàn dân.
Bảo đảm mọi người dân được tiếp cận, thụ hưởng các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu có chất lượng; ưu tiên các đối tượng chính sách, đối tượng yếu thế và đối tượng trong khu vực phi chính thức; mở rộng tín dụng chính sách xã hội phù hợp với điều kiện, trình độ phát triển của Việt Nam, “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Đối với lĩnh vực y tế, Dự thảo Báo cáo chính trị cũng nêu rõ: Xây dựng hệ thống y tế công bằng, chất lượng, hiệu quả, bền vững; tập trung nâng cao chất lượng và kỹ năng trong công tác phòng bệnh, khám, chữa bệnh, kiểm soát tốt dịch bệnh. Triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khoẻ, dân số và phát triển.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả mạng lưới cung cấp dịch vụ y tế từ Trung ương đến cơ sở để đáp ứng với sự thay đổi của xu hướng bệnh tật và yêu cầu bao phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân; bảo đảm mọi người dân được tiếp cận, sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ban đầu có chất lượng và được khám sức khoẻ miễn phí ít nhất mỗi năm một lần.
Phấn đấu thực hiện mục tiêu đến năm 2030 cơ bản không còn hộ nghèo và cơ bản miễn viện phí toàn dân. Bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, chế độ dinh dưỡng cho người dân, nhất là tại các vùng khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương; tăng cường kiểm soát, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.
Bên cạnh đó, bảo đảm mức sống của gia đình người có công từ mức trung bình khá trở lên so với mức sống của cộng đồng dân cư nơi cư trú. Thực hiện bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội; chăm sóc, bảo vệ người cao tuổi và trẻ em, nhất là trẻ em gái.
Các bác sĩ tại Bệnh viện Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh (BV ĐHYD) đã làm chủ kỹ thuật thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI) – một trong những thành tựu đỉnh cao của tim mạch can thiệp hiện đại.
Chiến thắng “kẻ giết người thầm lặng” trong lồng ngực
Từ chỗ khó thở, đau ngực triền miên, ông T.V.C. (70 tuổi, ngụ thành phố Hồ Chí Minh) được bác sĩ chẩn đoán hẹp van động mạch chủ nặng. Sau khi được hội chẩn và chỉ định can thiệp TAVI tại BV ĐHYD, ông C. chia sẻ: “Tôi được gây tê, không gây mê, sau vài ngày là khỏe hẳn. Hết tức ngực, thở dễ hơn. Cảm giác như mình có thể sống thêm 20 năm.”
110 ca thay van động mạch chủ qua ống thông đã được thực hiện tại Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
Một bệnh nhân khác 68 tuổi bị hẹp van động mạch chủ kèm đái tháo đường, tăng huyết áp và bệnh thận mạn, nhập viện trong tình trạng suy kiệt. Sau ca TAVI kéo dài chưa đến một giờ, bệnh nhân hồi phục nhanh, đi lại bình thường chỉ sau ba ngày.
Ngày 16/10 trong chương trình kỷ niệm 100 ca thay van động mạch chủ qua ống thông (TAVI) tại bệnh viện, GS.TS.BS Trương Quang Bình – Chủ tịch Hội đồng khoa học BV ĐHYD cho biết, hẹp van động mạch chủ là một trong những bệnh lý tim phổ biến nhất ở người trên 70 tuổi, chiếm 3 đến 4% dân số tại các nước phát triển. Ở Việt Nam, ước tính có khoảng 100.000 – 150.000 người đang sống chung với bệnh.
“Điều đáng lo ngại là bệnh tiến triển âm thầm, triệu chứng ban đầu dễ bị nhầm với sự yếu đi do tuổi tác. Khi bệnh nhân xuất hiện đau ngực, ngất hay khó thở thì tim đã bị tổn thương nặng, nguy cơ tử vong trong vòng 2 đến 3 năm lên tới 70%” – GS Bình cảnh báo.
Phân tích nguyên nhân dẫn tới bệnh lý hẹp van động mạch chủ từ GS Bình chỉ ra, bệnh phần lớn là do quá trình lão hóa khiến van tim bị vôi hóa, xơ cứng, cản trở dòng máu ra khỏi tim. Một số trường hợp liên quan đến bệnh tim bẩm sinh, thấp tim hoặc viêm nội tâm mạc. Khi tim phải gắng sức bơm máu qua van bị hẹp, lâu ngày sẽ suy yếu, có thể dẫn đến đột tử. Thay van là giải pháp duy nhất giúp khôi phục chức năng tim.
Bước ngoặt của y học can thiệp tim mạch Việt Nam
Trước đây, phẫu thuật mở thay van động mạch chủ là phương pháp duy nhất nhưng tiềm ẩn rủi ro cao, đặc biệt với người lớn tuổi hoặc có nhiều bệnh nền. Kỹ thuật TAVI ra đời đã mở ra kỷ nguyên mới: không cần mở ngực, không gây mê toàn thân, van nhân tạo được đưa lên tim qua ống thông và bung ra đúng vị trí để thay thế van cũ.
TS.BS Vũ Hoàng Vũ – Trưởng khoa Tim mạch can thiệp BV ĐHYD cho biết, hầu hết bệnh nhân chỉ cần gây tê và tỉnh táo trong suốt quá trình can thiệp. “Sau thủ thuật, bệnh nhân đi lại được sau 1 đến 2 ngày và được xuất viện sau 3 đến 5 ngày. Nhờ giảm đau, ít mất máu và hạn chế biến chứng, TAVI trở thành lựa chọn hàng đầu cho nhóm bệnh nhân nguy cơ cao” – ông Vũ nói.
Các chuyên gia chia sẻ thông tin tại lễ kỷ niệm đánh dấu cột mốc thành công của kỹ thuật hiện đại
Tuy nhiên, kỹ thuật này vẫn có những rủi ro nhất định như chảy máu, rối loạn nhịp tim hay đột quỵ (hiếm ghi nhận). Nhờ quy trình kiểm soát nghiêm ngặt theo mô hình “Heart Team” – nhóm đa chuyên khoa gồm phẫu thuật viên tim, bác sĩ tim mạch can thiệp, gây mê, nội tim mạch và chẩn đoán hình ảnh – BV ĐHYD đạt tỷ lệ thành công tương đương các trung tâm hàng đầu thế giới.
TAVI đòi hỏi hệ thống trang thiết bị hiện đại và đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản. PGS.TS.BS Cao Đằng Khang – Trưởng khoa Phẫu thuật tim mạch, cho biết việc lựa chọn giữa phẫu thuật mở và TAVI được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tuổi, thể trạng và bệnh nền. Với bệnh nhân trẻ, kỳ vọng sống dài, phẫu thuật mở vẫn phù hợp hơn.
Một trong những thách thức lớn là chi phí vật tư van nhân tạo hiện còn cao, có thể lên tới vài trăm triệu đồng và chưa được bảo hiểm y tế chi trả toàn phần. Ngoài ra, việc duy trì đào tạo liên tục để bắt kịp các tiêu chuẩn quốc tế cũng là bài toán khó của các bệnh viện.
Từ nền tảng thành công, PGS.TS.BS Nguyễn Hoàng Định, Phó Giám đốc BV ĐHYD cho biết, bệnh viện đang hướng tới mục tiêu trở thành Trung tâm xuất sắc về van tim, nơi hội tụ đủ năng lực chuyên môn, công nghệ và mô hình điều trị toàn diện, từ chẩn đoán sớm đến phục hồi chức năng.
Theo các chuyên gia, với sự tiến bộ từ kỹ thuật TAVI, bệnh nhân tim mạch tại Việt Nam có thể tiếp cận phương pháp điều trị tiên tiến nhất thế giới mà không cần ra nước ngoài. Thành công của TAVI không chỉ cứu sống hàng trăm người mà còn khẳng định vị thế và bản lĩnh của y học Việt Nam trên hành trình hội nhập quốc tế.
Trong đợt lũ lụt lịch sử vừa qua, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên luôn sáng đèn, thầy thuốc bám trụ cùng người bệnh, vượt qua khó khăn.
Theo báo cáo nhanh của Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, trong những ngày mưa lũ, khoa Cấp cứu đã tiếp nhận 415 người bệnh, trong đó chấn thương và tai nạn thương tích chiếm tỷ lệ cao nhất với 160 ca. Nhiều người bị trượt ngã, sập mái nhà, va đập mạnh vào vật cứng hoặc vật trôi nổi, dẫn đến gãy xương, chấn động não, tổn thương nội tạng. Các bác sĩ nhận định, nguy cơ chấn thương cơ học tăng cao ở những người dân tham gia cứu hộ hoặc di dời tài sản trong môi trường ngập sâu, trơn trượt.
PGS.TS Nguyễn Công Hoàng – Giám đốc Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên (thứ 2 từ trái sang) thăm hỏi, tặng quà cho người bệnh đang điều trị tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc phải điều trị. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Nước lũ dâng cao đã làm gián đoạn việc điều trị, gây căng thẳng tâm lý kèm thời tiết lạnh ẩm khiến nhiều người tái phát bệnh nặng. Đã có 70 người mắc các bệnh mạn tính như Tăng huyết áp, Tim mạch, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) phải nhập viện do mất kiểm soát bệnh. Các bác sĩ cho biết, nhiều người dân phải vượt lũ, thuê thuyền đến bệnh viện để chạy thận nhân tạo hoặc tái khám, bởi chỉ cần chậm trễ, tính mạng có thể bị đe dọa.
Căng mình giữa khó khăn
Ghi nhận tại khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, cao điểm những ngày mưa lũ lụt đã tiếp nhận và điều trị cho 40 người bệnh, do bội nhiễm vết thương, viêm mô tế bào, viêm da, nhiễm trùng máu. Một số trường hợp do ngâm mình trong nước lâu gây kiệt sức, mất nước, suy nhược toàn thân. Điều đáng nói, những ngày ngập sâu, Bệnh viện như một “ốc đảo cô lập”. Sóng điện thoại mất hoặc chập chờn, nhiều con đường bị chia cắt. Nhiều người bệnh đủ điều kiện ra viện nhưng người nhà không thể đến đón, khiến số giường điều trị vượt công suất.
BSCKII. Nguyễn Thị Thu Cúc – Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc kể về trường hợp nam bệnh nhân T.H.A (sinh năm 1961, ở phường Linh Sơn) bị sốc nhiễm khuẩn nặng, suy đa phủ tạng sau nhiều ngày dọn dẹp hậu lũ. “Chúng tôi đã áp dụng kỹ thuật lọc máu liên tục cùng nhiều biện pháp hồi sức tích cực, kết hợp chăm sóc toàn diện với hy vọng giành giật sự sống cho người bệnh”, bác sĩ Cúc nói.
BSCKII Nguyễn Thị Thu Cúc, Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên, chăm sóc nam bệnh nhân T.H.A. Ảnh: Hồng Ngọc.
Hành trình đến viện trong “biển nước”
Tại Khoa Nội thận – Tiết niệu và Lọc máu, ông N.T.V (phường Quan Triều) nhớ lại hành trình đến bệnh viện giữa mênh mông nước: “Đến ngày chạy thận định kỳ mà nước vẫn chưa rút, tôi đành thuê thuyền đến bệnh viện. May mắn là các bác sĩ vẫn túc trực, đón tôi vào chạy thận ngay”.
Ông V. (áo xám) cùng nhiều người bệnh vẫn được bệnh viện đảm bảo chạy thận trong những ngày ngập lụt. Ảnh: Hồng Ngọc.
Trong khi đó, tại Khoa Chấn thương chỉnh hình, ông N.V.C (phường Phan Đình Phùng) vẫn chưa hết bàng hoàng: “Nước lên nhanh quá, tôi dọn đồ lên tầng 2 thì bị trượt chân ngã. Hàng xóm phải phá cửa, bắc thang đưa tôi ra.”. Theo BSCKII. Triệu Quốc Tráng – Phó Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đứt gân gót chân trái, vết thương vùng mông sâu 4 – 5cm. “Chúng tôi đã phẫu thuật khâu nối, chăm sóc liên tục. Giờ ông đã ổn định, nhưng ám ảnh từ trận lũ chắc còn theo mãi”, bác sĩ nói.
BSCKII. Triệu Quốc Tráng (thứ hai từ phải sang) thăm khám lại cho ông C. sau ca phẫu thuật. Ảnh: Hồng Ngọc.
Sau lũ, vẫn còn những điều đọng lại
TS.BS Nguyễn Thu Hương – Trưởng khoa Khám bệnh cho biết: Ngay khi nước rút, chúng tôi lập tức tăng bàn khám, tổ chức lại quy trình tiếp nhận để người dân được khám nhanh hơn. Những người mất giấy tờ được tạo điều kiện tối đa, chỉ cần khai thông tin và đặt cọc tạm thời, Bệnh viện sẽ hoàn trả sau khi hoàn thiện thủ tục.
PGS.TS Nguyễn Công Hoàng – Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Bệnh viện thông tin: “Hoàn lưu bão số 11 đã gây ngập úng, mất điện, mất nước và gián đoạn thông tin liên lạc tại nhiều thời điểm. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ kịp thời của Bộ Y tế về vật tư, trang thiết bị y tế, sự chỉ đạo chuyên môn của Đảng ủy, Ban Giám đốc và tinh thần chủ động, đoàn kết của toàn thể cán bộ, Bệnh viện đã duy trì hoạt động khám chữa bệnh cho hơn 2.000 người đang nằm viện”.
Nhân viên y tế Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên tiêm vaccine phòng uốn ván miễn phí cho người dân sau lũ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Khi nguồn nước sạch khan hiếm, bệnh viện đã chủ động kịp thời đề nghị và được lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ – Công an tỉnh Thái Nguyên, Hà Nội hỗ trợ vận chuyển nước, đảm bảo hoạt động không bị gián đoạn. Hàng nghìn suất cơm miễn phí, nhu yếu phẩm được chuẩn bị cho người bệnh, thân nhân người bệnh và đội ngũ y tế trực cấp cứu suốt ngày đêm. Đặc biệt, ngay sau khi nước rút, từ ngày 12/10, Bệnh viện đã tổ chức thực hiện tiêm phòng bệnh uốn ván miễn phí cho người dân toàn tỉnh. Ghi nhận đến hết ngày 15/10 đã thực hiện hàng gần 3.000 mũi tiêm an toàn, được người dân đánh giá cao.
Giữa biển nước mênh mông, những ánh đèn trong khuôn viên Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên chưa khi nào tắt. Đó không chỉ là ánh sáng của máy móc, của điện năng mà còn là ánh sáng của niềm tin, của lòng người, của những trái tim áo trắng không bao giờ lùi bước trước gian nan.
Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV chính thức khai mạc vào sáng ngày 20/10/2025 và dự kiến bế mạc vào ngày 11/12/2025 tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Đây là kỳ họp có ý nghĩa hết sức quan trọng: Quốc hội vừa tiến hành các nội dung của kỳ họp thường kỳ đồng thời, thực hiện việc tổng kết nhiệm kỳ khóa XV.
Kỳ họp thứ 10 có nội dung lập pháp lớn nhất nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV
Việc chuẩn bị Kỳ họp thứ 10 được tiến hành rất kỹ lưỡng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành nhiều thời gian cho ý kiến về các nội dung Kỳ họp, tổ chức Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách để thảo luận về các nội dung trình Quốc hội xem xét, thông qua. Văn phòng Quốc hội đã tăng cường công tác chỉ đạo, chủ động phối hợp với các cơ quan hữu quan, tích cực triển khai, rà soát, hoàn thiện để nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ Kỳ họp.
Quang cảnh buổi họp báo về dự kiến chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV
Thông tin tại buổi họp báo về dự kiến chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV cho biết, Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV họp phiên trù bị và chính thức khai mạc vào sáng ngày 20/10/2025 và dự kiến bế mạc vào ngày 11/12/2025 tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Thời gian làm việc của Kỳ họp dự kiến là khoảng 40.
Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV là Kỳ họp có nhiều nội dung quan trọng, trong đó Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 66 nội dung, nhóm nội dung, gồm: 49 dự án luật, 4 nghị quyết thuộc công tác lập pháp; 13 nhóm nội dung về kinh tế – xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác.
Ông Lê Quang Mạnh, Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội chủ trì buổi họp báo về kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV
Cụ thể, về công tác lập pháp, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 49 luật, 4 nghị quyết thuộc công tác lập pháp. Đây là kỳ họp có số lượng nội dung lập pháp lớn nhất từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.
Đồng thời, tại Kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 13 nhóm nội dung về kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác, như: Xem xét, quyết định các vấn đề kinh tế – xã hội, ngân sách nhà nước. Xem xét, thông qua Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên để “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành.
Ông Nguyễn Văn Hiển, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội báo cáo tóm tắt dự kiến Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV
Xem xét, thảo luận báo cáo tổng hợp việc thực hiện của các thành viên Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, Tổng Kiểm toán Nhà nước đối với nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn. Thảo luận dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; xem xét các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021 – 2026 của: Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện kiểm sát nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước. Xem xét, thông qua Nghị quyết về tổng kết công tác nhiệm kỳ 2021 – 2026. Bên cạnh đó, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định nhiều nội dung quan trọng khác.
Từ Kỳ họp thứ 9 đến nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp ba phiên (48, 49, 50) để thống nhất các nội dung chuẩn bị.Tại phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan trình bày tờ trình dự thảo Luật Dân số.
Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa XV có nhiều cải tiến, đổi mới
Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội cũng có nhiều cải tiến, đổi mới cách thức tiến hành kỳ họp. Theo đó, kỳ họp rút ngắn thời gian trình bày tờ trình; bố trí trình bày lồng ghép một số báo cáo; bố trí Quốc hội nghe trình bày tờ trình, báo cáo và thảo luận tại Tổ, Hội trường theo nhóm đối với một số dự án luật, nghị quyết, báo cáo về cùng lĩnh vực.
Quốc hội kỳ họp này không tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn. Theo đó, Quốc hội thay đổi cách thức giám sát việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn bằng hình thức: Chính phủ, các cơ quan sẽ gửi báo cáo đầy đủ; các vị đại biểu Quốc hội sẽ gửi chất vấn bằng văn bản để người được chất vấn trả lời liên tục từ nay đến Kỳ họp thứ 10; tại Kỳ họp, Quốc hội sẽ tổng hợp báo cáo và bố trí Quốc hội họp trong một buổi về nội dung này.
Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan tiếp xúc cử tri xã Mỹ Thái, tỉnh Bắc Ninh trước kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV
Chương trình kỳ họp cũng bố trí thời gian Quốc hội xem xét, thảo luận trong cùng một buổi về dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021 – 2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ, UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, TANDTC, VKSNDTC, Kiểm toán nhà nước.
Các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ, cung cấp, trao đổi thông tin thường xuyên ngay từ giai đoạn chuẩn bị các dự thảo; tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) để phục vụ hiệu quả các hoạt động tại Kỳ họp.
Ngoài các phiên họp được phát thanh, truyền hình trực tiếp theo quy định tại Điều 9 Nội quy kỳ họp Quốc hội, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam sẽ truyền hình, phát thanh trực tiếp đối với các phiên họp Quốc hội nghe trình bày và thảo luận ở hội trường về các báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Quốc hội; xem xét, thảo luận các báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn và một số nội dung được đông đảo cử tri quan tâm.
Một số tỉnh thành miền Bắc và Hà Nội đang trải qua những đợt mưa lớn kéo dài, nhiều khu vực ngập lụt. Không chỉ nguy cơ về tai nạn, dịch bệnh đường tiêu hóa, các bệnh da liễu, sốt xuất huyết… trong mùa mưa lũ cũng là mối lo ngại.
Các địa phương dọn dẹp vệ sinh sau mưa lũ. (Ảnh: Thanh Tùng/TTXVN)
Bên cạnh đó, môi trường ẩm ướt, nước tù đọng chứa vi sinh vật, vi khuẩn, hóa chất và kim loại nặng là nguyên nhân khiến bệnh da liễu bùng phát sau mưa lũ.
Nguy cơ mắc bệnh về da sau mưa lũ
Bác sỹ Dương Thị Lan – Phó trưởng khoa Khám bệnh (Bệnh viện Da liễu Trung ương) cho hay mùa mưa lũ trên diện rộng là thời điểm nhiều bệnh da liễu tăng lên và diễn biến phức tạp. Trong những ngày mưa lũ, người dân thường xuyên tiếp xúc với nước bẩn, môi trường ẩm ướt. Đây là điều kiện thuận lợi để các bệnh da liễu phát triển, từ nấm, viêm da tiếp xúc đến nhiễm khuẩn, ghẻ…
Bởi mưa lũ, môi trường ẩm ướt, nước tù đọng chứa vi sinh vật, vi khuẩn, hóa chất và kim loại nặng là nguyên nhân khiến bệnh da liễu bùng phát sau mưa lũ. Khi da bị ngâm lâu trong nước lũ, hàng rào bảo vệ da suy yếu, tạo điều kiện cho tác nhân gây bệnh xâm nhập.
Là địa phương chịu nhiều thiệt hại do mưa lũ sau bão số 11 (Matmo), Giám đốc Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên Đặng Ngọc Huy cho biết trong đợt mưa lũ, các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh tiếp nhận trên 20.000 bệnh nhân, trong đó 449 trường hợp bị ảnh hưởng do lũ.
Ngay sau khi nước rút, tỉnh cũng đã chỉ đạo ngành y tế triển khai đồng bộ nhiều biện pháp phòng, chống dịch bệnh. Các đội cơ động chống dịch được kích hoạt, thường trực 24/24 giờ; công tác kiểm tra, giám sát vệ sinh môi trường, an toàn nguồn nước, an toàn thực phẩm được đẩy mạnh.
Thiệt hại cơ sở hạ tầng của các đơn vị y tế trong đợt mưa lũ này ước tính khoảng 27,8 tỷ đồng; thiệt hại về thiết bị y tế và các thiết bị khác ước khoảng 65,4 tỷ đồng. Như vậy tổng thiệt hại liên quan đến ngành y tế bước đầu ước khoảng 93,3 tỷ đồng.
Tại Hà Nội, dù nước đã rút trong nhà ở một số khu vực, nhiều tuyến đường, ngõ xóm vẫn ngập sâu, gây khó khăn cho sinh hoạt và tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh sau lũ.
Tiến sỹ Nguyễn Đình Hưng – Phó giám đốc phụ trách Sở Y tế Hà Nội, cho hay Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội) cử các tổ công tác xuống các phường, xã có điểm ngập úng như xã Trung Giã, xã Sóc Sơn; xã Đa Phúc, xã Nội Bài, xã Tiến Thắng, xã Thư Lâm, phường Thanh Xuân, xã Quang Minh, phường Dương Nội, phường Tây Tựu, xã Kim Anh…
CDC Hà Nội yêu cầu các trạm y tế phường, xã chủ động triển khai công tác phòng chống dịch bệnh sau lũ, lồng ghép với phòng chống bệnh sốt xuất huyết, thông qua các chiến dịch diệt lăng quăng, bọ gậy, phun hóa chất diệt muỗi trưởng thành tại khu vực có nguy cơ bùng phát dịch.
Bên cạnh đó, CDC Hà Nội phối hợp với các đơn vị thực hiện giám sát phát hiện sớm bệnh nhân tại cơ sở y tế được phân cấp, trên hệ thống phần mềm và tại cộng đồng, để kịp thời điều tra, xử lý ca bệnh, ổ dịch, không để dịch lây lan rộng.
Bảo vệ da trong mưa lũ
Bác sỹ Dương Thị Lan khuyến cáo, người dân cần bảo vệ da khi tiếp xúc với nước bẩn hoặc lội nước trong mưa lũ. Người dân nếu bắt buộc phải tiếp xúc trực tiếp với nước lũ cần sử dụng các phương tiện bảo hộ như ủng để tránh tiếp xúc da với nước bẩn. Khi dọn dẹp vệ sinh nhà cửa hay thu dọn đồ đạc, cần sử dụng găng tay để tránh tiếp xúc trực tiếp với nước bẩn và hóa chất.
Trong trường hợp nếu có các dấu hiệu tổn thương nhẹ trên da như mẩn đỏ, ngứa, xây xước sau khi tiếp xúc, cần rửa ngay bằng nước sạch, lau khô kỹ càng, đặc biệt là các vùng nếp kẽ như ngón chân, nách, bẹn. Điều này giúp phòng tránh nhiễm khuẩn, nhiễm nấm da.
Phun khử khuẩn đề phòng dịch bệnh cho vật nuôi tại vùng lũ ở tỉnh Bắc Ninh. (Ảnh: Đỗ Huyền/TTXVN)
Đối với các vết thương nặng hơn như xây xước dẫn đến chảy máu hoặc rách da, người dân cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và xử lý để tránh nhiễm trùng. Mỗi người dân sau khi tiếp xúc với nước lũ, cần rửa sạch và lau khô kỹ càng các vùng da, đặc biệt là các nếp kẽ.
Để chủ động phòng, chống dịch bệnh có nguy cơ xảy ra trong và sau lụt bão, mưa lũ, Bộ Y tế khuyến cáo về biện pháp phòng, chống dịch bệnh trước, trong lụt bão, mưa lũ. Người dân cần đảm bảo lựa chọn thực phẩm và chế biến thực phẩm an toàn, hợp vệ sinh, ăn thức ăn nấu chín và nước đun sôi. Tuyệt đối không sử dụng gia súc, gia cầm chết làm thức ăn hoặc chế biến thực phẩm. Đối với khu vực bị ngập lụt, sạt lở gây chia cắt, mọi người cần có phương án đảm bảo cung cấp lương thực, thức phẩm, nước uống đảm bảo an toàn. Khuyến khích người dân sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, ăn ngay như lương khô, mỳ gói, nước uống đóng chai.
Trong công tác phòng bệnh, người dân vệ sinh cá nhân hàng ngày, rửa chân sạch và lau khô các kẽ ngón chân sau khi tiếp xúc với nước lũ, nước bị nhiễm bẩn; Thực hiện nguyên tắc nước rút đến đâu làm vệ sinh đến đấy, thu gom, xử lý xác động vật, gia cầm theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Trong trường hợp các nguồn cấp nước như giếng khoan, giếng khơi bị ngập úng thì phải được lọc và khử trùng trước khi sử dụng; Thau rửa bể nước, giếng nước, dụng cụ chứa nước và dùng hóa chất để khử trùng nước ăn uống và sinh hoạt theo hướng dẫn của nhân viên y tế; Tiêu diệt loăng quăng/bọ gậy, diệt muỗi. Khi có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm bệnh, cần đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế gần nhất./.
Phát triển dược liệu vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ giúp bảo tồn nguồn gen quý hiếm, mà còn tạo động lực cho kinh tế địa phương, mở rộng chuỗi giá trị cây thuốc Việt vươn ra thế giới.
Những vùng dược liệu chủ lực hình thành trên khắp cả nước
Theo PGS.TS Phạm Thanh Huyền – Giám đốc Trung tâm Tài nguyên Dược liệu (Viện Dược liệu, Bộ Y tế), Việt Nam hiện có hơn 5.000 loài cây thuốc, trong đó nhiều loài có giá trị kinh tế cao, đóng góp lớn cho phát triển kinh tế – xã hội.
Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chương trình, chiến lược thúc đẩy phát triển dược liệu. Sau hơn 10 năm triển khai Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu Việt Nam đến năm 2030, các vùng trồng chủ lực đã hình thành trên khắp cả nước.
Tại vùng Tây Bắc, nổi bật có Đương quy, Tam thất, Actiso, Sâm Lai Châu, Bảy lá một hoa, Chè dây, Hoàng tinh, Tục đoạn, Ngũ gia bì gai, Hà thủ ô đỏ, Đảng sâm Việt Nam, Quế, Hồi, Giảo cổ lam…
Vùng Đông Bắc phát triển các cây Hà thủ ô đỏ, Đinh lăng, Củ mài, Kim tiền thảo, Bạch chỉ, Quế, Giảo cổ lam, Sâm nam núi Dành…
Đồng bằng sông Hồng tập trung Ngưu tất, Kim tiền thảo, Diệp hạ châu, Đinh lăng, Dây thìa canh, Cà gai leo, Xuyên tâm liên…
Bắc Trung Bộ có Gừng, Nghệ, Chè vằng, Hy thiêm, Thiên niên kiện, Náng, Quế…
Tây Nguyên nổi bật với Sâm Ngọc Linh, Đảng sâm Việt Nam, Ngũ vị tử, Sơn tra, Giảo cổ lam…
Trong khi đó, Đông Nam Bộ phát triển Trinh nữ hoàng cung, An xoa, Xáo tam phân – những cây thuốc bản địa có giá trị cao.
Việc phát triển các sản phẩm dược liệu đặc trưng vùng miền đã từng bước hình thành các chuỗi giá trị dược liệu tập trung, mang lại giá trị kinh tế lớn, tạo việc làm và đóng góp thiết thực cho công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Người dân và các ông lang, bà mế tìm hiểu kỹ thuật trồng, nhận biết cây thuốc trong rừng
Tiêu chuẩn GACP-WHO nâng chất lượng và uy tín cây thuốc Việt
Theo PGS.TS Phạm Thanh Huyền, việc áp dụng tiêu chuẩn GACP-WHO (Thực hành tốt nuôi trồng và thu hái cây thuốc theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới) là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng và giá trị xuất khẩu dược liệu Việt Nam.
Một số doanh nghiệp, hợp tác xã đã chủ động đầu tư vào khâu sản xuất từng bước đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu
Các tiêu chuẩn này bao gồm kiểm soát từ giống cây, quy trình kỹ thuật, quản lý đất – nước, đến thu hái và bảo quản. Dược liệu đạt chuẩn GACP-WHO có chất lượng ổn định, an toàn và đủ tiêu chuẩn làm nguyên liệu sản xuất thuốc, không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn hướng tới thị trường quốc tế.
Liên kết “bốn nhà” vẫn là mắt xích cần củng cố
Sau khi Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu được ban hành năm 2013, mô hình liên kết giữa “bốn nhà”: quản lý – khoa học – doanh nghiệp – người dân đã được tăng cường. Tuy nhiên, sự kết nối này vẫn chưa thật sự đồng bộ.
PGS.TS Phạm Thanh Huyền cho rằng, điểm yếu nằm ở khâu sơ chế và chế biến – yếu tố quyết định chất lượng và giá thành. Dù nhiều cơ sở đã ứng dụng khoa học công nghệ, nhưng Việt Nam vẫn chưa có hệ thống chế biến dược liệu quy mô lớn, đủ sức cung ứng cho thị trường và xuất khẩu.
“Việc kết nối thông tin giữa các bên còn hạn chế. Cần xác định rõ dược liệu chủ lực của từng vùng, đồng thời làm chủ công nghệ chế biến để chủ động nguồn cung và kế hoạch sản xuất,” bà Huyền nhấn mạnh.
Hoạt động đào tạo giúp gìn giữ tri thức bản địa và nâng cao kỹ năng trồng, chế biến cây thuốc cho các “ông lang, bà mế” vùng cao
Chính sách và sự hỗ trợ quốc tế thúc đẩy phát triển chuỗi giá trị
Những năm qua, Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, chương trình và kế hoạch phát triển dược liệu, hỗ trợ về vốn, giống, thuê đất… Dược liệu được đưa vào Chương trình mục tiêu quốc gia và triển khai ở nhiều địa phương, giúp tăng cường sự liên kết giữa 4 nhà, hình thành chuỗi giá trị bền vững, mang lại việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.
Cùng với đó, nhiều tổ chức quốc tế đã đầu tư kinh phí cho công tác bảo tồn, xây dựng mô hình trồng dược liệu, hoàn thiện công nghệ chế biến và phát triển sản phẩm. Nhờ vậy, hàng nghìn sản phẩm OCOP đặc trưng vùng miền đã được hình thành, nhiều sản phẩm dược liệu chất lượng cao có chỗ đứng vững chắc trong nước và bước đầu xuất khẩu ra nước ngoài.
Thông qua các chương trình hỗ trợ, nhiều bài thuốc và loài cây quý hiếm được bảo tồn, phát huy giá trị, góp phần khẳng định thương hiệu cây thuốc Việt trên thị trường.
Mô hình trồng cây dược liệu trong nhà lưới tại Sapa, Lào Cai
Bảo tồn nguồn gen quý, gìn giữ tri thức bản địa
Phát triển chuỗi vùng trồng – sản xuất dược liệu không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần quan trọng vào bảo tồn đa dạng sinh học và nguồn gen quý hiếm. Việc hình thành các vùng trồng chuyên canh, trồng xen dưới tán rừng giúp phủ xanh đất trống, cải tạo đất, chống xói mòn, bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.
PGS.TS Phạm Thanh Huyền khẳng định: “Phát triển dược liệu là con đường để gìn giữ tri thức bản địa, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho đồng bào vùng cao – nơi lưu giữ kho tàng cây thuốc quý của dân tộc.”
