Nuôi dưỡng thế hệ công dân Việt Nam khỏe mạnh và hội nhập

Tăng cường chăm sóc sức khỏe, vệ sinh thân thể cho trẻ em hướng đến một xã hội khỏe mạnh. (Ảnh THANH TRÚC)

Việt Nam đang tạo nên một kiến trúc phát triển mới dựa trên nền tảng các nghị quyết đột phá của Đảng. Trong bối cảnh đó, làm sao giải quyết tốt các vấn đề căn cốt trong lĩnh vực y tế, giáo dục, gắn kết các nguồn lực thành hệ sinh thái thống nhất, nuôi dưỡng thế hệ công dân phát triển toàn diện, là nội dung được Quốc hội quan tâm sâu sắc tại kỳ họp thứ 10.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Thảo luận về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng: Công tác bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu chất lượng, hạn chế bệnh tật, được phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở cần được xem là trọng tâm không chỉ của riêng ngành y tế mà còn là của toàn xã hội hiện nay. Nếu vẫn đi theo lối mòn, loanh quanh vào những việc đã làm, mục tiêu nào cũng đưa vào mà không rõ đầu ra kết quả thì rất khó tạo được nền tảng cho các mục tiêu cải thiện và nâng cao chỉ số sức khỏe cho nhân dân trong thời gian tới.

Thực tế cho thấy, nhiều bệnh không lây nhiễm, bệnh truyền nhiễm thế giới đã xóa sổ ra khỏi cộng đồng từ lâu nhưng đến nay Việt Nam vẫn phải đối mặt vì chúng ta chủ yếu tập trung vào chữa bệnh như biện pháp “chữa cháy” thay vì tăng cường công tác dự phòng, chưa thật sự coi trọng vấn đề bảo vệ môi trường, khắc phục nguồn nước ô nhiễm, các vấn đề về an toàn vệ sinh thực phẩm, sản phẩm không có lợi cho sức khỏe… chưa được kiểm soát tốt cũng là môi trường cho bệnh tật rình rập.

Theo các đại biểu, trong chương trình cần đặt rõ mục tiêu từng mốc thời gian cụ thể đạt được gì, cách thức giải quyết ra sao, thí dụ trong 5 năm tới thanh toán dứt điểm các bệnh sốt rét, lao, viêm gan, bại liệt… thì sẽ mang lại hiệu quả thực chất cho sức khỏe nhân dân, “nếu không, xây bao nhiêu bệnh viện cũng không thể đủ, đào tạo bao nhiêu bác sĩ cũng không thể giải quyết được vấn đề”.

Chăm sóc sức khỏe nhân dân là một bài toán đòi hỏi kết hợp tổng thể chính sách vĩ mô, hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực, ý thức cộng đồng, nhưng các đại biểu nhấn mạnh cách thức xử lý vấn đề phải có chiều sâu, hướng tới sự chung tay của toàn xã hội. Nguyên tắc “phòng bệnh hơn chữa bệnh” phải được xem là cốt lõi như đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Thành phố Hà Nội) chia sẻ: Theo tính toán chuyên môn, công tác phòng bệnh được thực hiện tốt sẽ có lợi gấp hàng nghìn lần so với các biện pháp chữa trị, nhất là với những bệnh không lây lan hay bệnh di truyền.

Trên quan điểm đó, đại biểu Quốc hội đề nghị chương trình mục tiêu quốc gia cần đầu tư củng cố và đổi mới hệ thống y tế cơ sở vững chắc bởi đây là nền tảng quan trọng nhất. Năng lực y, bác sĩ, chất lượng trạm y tế xã, phường được nâng cao, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong y tế cơ sở và phát triển hồ sơ sức khỏe điện tử cùng với trang thiết bị, danh mục thuốc thiết yếu đầy đủ… sẽ giúp người dân yên tâm khám, chữa bệnh ngay tại tuyến cơ sở, góp phần kịp thời vào công tác dự báo phòng chống dịch bệnh và hoạch định chính sách y tế hiệu quả.

Giáo dục trong bối cảnh AI tái định hình công việc toàn cầu

Giáo dục và đào tạo trong giai đoạn mới chịu tác động mạnh mẽ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang tái định hình công việc trên toàn cầu. Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), hiện nay công việc của một phần tư số người lao động bị tác động bởi AI tạo sinh.

Các đại biểu Quốc hội cho rằng, Việt Nam cũng đang chịu tác động của các xu hướng này, các chương trình cải cách, trong đó có chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035 đang được Quốc hội bàn thảo, phải làm sao tạo được nền tảng vững chắc ứng phó và hơn nữa là biến các thách thức thành những cơ hội và kết quả thực chất cho phát triển giáo dục bền vững và bao trùm.

Theo Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), hiện nay công việc của một phần tư số người lao động bị tác động bởi AI tạo sinh.

Các giải pháp trọng tâm cần hướng tới là việc đổi mới giáo dục và đào tạo không thể dừng ở “dạy tốt, học tốt” theo cách truyền thống, mà cần một cuộc cách mạng về tư duy, phải chuyển từ mục tiêu truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực giải quyết vấn đề. Vai trò của giáo viên cũng cần chuyển từ người truyền đạt kiến thức sang người hướng dẫn, truyền cảm hứng. Không gian lớp học không còn bó hẹp trong “bốn bức tường” mà phải được mở rộng thành học mọi lúc, mọi nơi, học trên mọi phương tiện; việc đánh giá học sinh chuyển từ điểm số bài thi sang đánh giá quá trình và sản phẩm học tập.

Nhiều ý kiến nhấn mạnh mục tiêu, chỉ tiêu, phạm vi thiết kế của chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ để giải quyết các vấn đề tồn đọng của giáo dục, mà quan trọng hơn là góp phần đưa giáo dục bước vào giai đoạn phát triển mới hiện đại, mở, liên thông, số hóa và hội nhập.

Để chương trình thật sự tạo chuyển biến, có hiệu quả thực chất và bao trùm, đòi hỏi sự thống nhất, đồng bộ trong nhiều nội dung như: quan tâm đầu tư hệ thống trường lớp hiện đại, nhất là tại các vùng khó khăn; xây dựng nền tảng dữ liệu chung toàn ngành, quản lý học tập suốt đời cho từng công dân; xây dựng bộ học liệu số mở quốc gia, phát triển chuẩn giáo viên số, trường học số, hệ thống đánh giá bằng AI… Tuy nhiên, điều này có thể vượt quá khuôn khổ, phạm vi, nguồn lực và khả năng triển khai của chương trình.

Theo các đại biểu, Việt Nam đang tạo nên một kiến trúc phát triển mới của đất nước, thể hiện sinh động bằng các nghị quyết đột phá của Đảng trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, khoa học-công nghệ, văn hóa, thể chế, hội nhập, kinh tế tư nhân. Các chương trình mục tiêu quốc gia hiện nay không thể là những trụ cột tách rời mà phải vượt ra khỏi lĩnh vực riêng của từng bộ, ngành để gắn kết với nhau và với các nguồn lực khác trở thành một hệ sinh thái thống nhất, cùng vận động nuôi dưỡng tri thức, nhân cách, văn hóa con người, sức khỏe thể chất.

Sự đồng bộ, thống nhất các chương trình mục tiêu quốc gia riêng rẽ hiện nay-như các đại biểu kiến nghị-thành một chương trình chung, sẽ góp phần tạo nền tảng giáo dục hiện đại và hội nhập, nguồn nhân lực đủ sức cạnh tranh toàn cầu và một thế hệ công dân Việt Nam phát triển toàn diện, khỏe mạnh, tự tin, sáng tạo, bản lĩnh, thấm đẫm giá trị văn hóa dân tộc để bảo đảm cho mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

(Nguồn: nhandan.vn)